Πώς φτάσαμε να λέμε το Δεκέμβρη του 2008 εξέγερση

Πέρα από ολα τα άλλα (γιατί ο δεκέμβρης του 08 σηκώνει πολλή κουβέντα) θέλω να μείνω στον ορισμό του ως εξέγερση.

Νομίζω ότι ο χαρακτηρισμός των γεγονότων ως εξέγερση έχει μείνει στη σκέψη πολλών, αν όχι των περισσότερων. Ο υπερβολικός αυτός χαρακτηρισμός οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους.

Κατ'αρχάς, ο αναρχικός χώρος που συμμετείχε σχεδόν στο σύνολο του στις περσινές κινητοποιήσεις είναι ο πρώτος που έδωσε το χαρακτηρισμό της κοινωνικής εξέγερσης χωρίς μάλιστα να έχει περάσει ούτε μια εβδομάδα από τη δολοφονία του παιδιού. Η βιαστική αυτή αποτίμηση της κατάστασης προκύπτει από μια έντονη ανυπομονησία που χαρακτηρίζει τον αναρχικό χώρο και τον κάνει να υπερβάλλει συχνά για την έκταση και την επίδραση των διάφορων κινηματικών καταστάσεων. Κοινώς, οι αναρχικοί παρασύρονται εύκολα και βλέπουν στις κοινωνικές συγκρούσεις αυτό που θέλουν να δουν αδιαφορώντας για αυτό που πραγματικά είναι. Τυπικό παράδειγμα αυτού του λάθους : μαθητές 15-16-17 χρονών κατεβαίνουν στο δρόμο και η δίκαιη οργή τους τους οδηγεί να πετάξουν μια πέτρα ή να σπάσουν μια βιτρίνα. Ο αναρχικός παρασύρεται και προβάλλει σε αυτή την πράξη τις δικές του επιθυμίες δηλαδή τη δικαιολογεί ως «αγώνας των μαθητών για αυτοθέσμιση και αυτοοργάνωση» ή κάτι παρόμοιο. Την ίδια στιγμή ο εν λόγω μαθητής μπορεί να μην έχει σκεφθεί τίποτα από αυτά και συνειδητά να λέει ότι πέταξε την πέτρα απλώς για να εκτονωθεί. Σε ευρύτερες συζητήσεις μαζί του μπορεί να φανεί ότι στο σύνολο της η σκέψη του δεν έχει κανένα από τα αντισυστημικά χαρακτηριστικά που της απέδωσε ο αναρχικός. Ένα άλλο πρόβλημα της εκτίμησης του αναρχικού για τον Δεκέμβρη είναι ότι αρνείται να αναλύσει το ανθρώπινο δυναμικό του Δεκέμβρη στα στοιχεία του, δηλαδή να εξετάσει πόσοι μαθητές, πόσοι φοιτητές, πόσοι εργαζόμενοι συμμετείχαν. Αυτό φυσικά δεν γίνεται με το να μετράμε έναν-έναν τον κόσμο στην πορεία αλλά μπορούμε να πάρουμε μια γενική εικόνα αν κοιτάξουμε πώς αντέδρασαν τα διάφορα κομμάτια της κοινωνίας στον αντίστοιχο χώρο τους. Βλέπουμε δηλαδή ένα πλήθος σχολείων και σχολών που έκλεισαν αλλά δεν βλέπουμε απεργίες-καταλήψεις χώρων δουλειάς με αντίστοιχη έκταση. Άρα για ποια κοινωνική εξέγερση μιλάμε όταν το σημαντικότερο κομμάτι της κοινωνίας (ποσοτικά και ποιοτικά) εκλείπει από αυτή, ή στην καλύτερη περίπτωση συμμετέχει σε περιορισμένο βαθμό.

Δυστυχώς, οι αναρχικοί παρέσυραν μαζί τους και σημαντικό κομμάτι της επαναστατικής Αριστεράς η οποία θεώρηση ότι είναι κριτήριο επαναστατικότητας το να αναγνωρίζει κανείς το δεκέμβρη ως εξέγερση.

Έτσι , από τη μία οι αναρχικοί εμμένουν στον όρο κοινωνική εξέγερση και δεν παραλείπουν να το αναφέρουν σε κάθε κείμενο-αφίσα-συζήτηση και παρά τον σχετικά περιορισμένο αριθμό τους κατόρθωσαν να μεταδώσουν το χαρακτηρισμό τουλάχιστον , και σε άλλα κομμάτια της κοινωνίας που με τη σειρά τους διεύρυναν τη χρησιμοποίηση του. Δεν ήταν όμως μόνοι τους σε αυτό. Τα ΜΜΕ ταυτόχρονα άρχισαν να χαρακτηρίζουν μαζικά τον Δεκέμβρη εξέγερση ακόμα και τα πιο συντηρητικά από αυτά. Στην περίπτωση τους είναι φανερό ότι καταρχάς δεν έχουν την παραμικρή ιδέα τι συνιστά μια εξέγερση και δεν τους ενδιαφέρει να προσδώσουν έναν ορισμό. Τους ενδιαφέρει απλώς να προκαλέσουν δέος και η εξέγερση είναι μια λέξη που συνηθίζει να τραβάει την προσοχή του κόσμου. Από ένα σημείο και μετά φετιχοποιήθηκε τόσο πολύ ο χαρακτηρισμός εξέγερση που πλέον χρησιμοποιούνταν σχεδόν ασυναίσθητα. Κανένας δημοσιογράφος δεν μας εξήγησε γιατί το αποκαλεί εξέγερση και όχι επανάσταση ή γιατί εξέγερση και όχι έκρηξη. Κάποιοι μάλιστα χρησιμοποιούν αβέρτα όλες αυτές τις λέξεις και πολλές άλλες μαζί σε ένα κείμενο για να χαρακτηρίσουν τον περσινό Δεκέμβρη, εννοώντας εμμέσως ότι είναι ισοδύναμες και σχεδόν ταυτόσημες.

(παρεμπιπτόντως, με κανένα τρόπο δεν υπονοώ ότι ό χαρακτηρισμός του δεκέμβρη σαν εξέγερση είναι προϊόν συνομωσίας αναρχικών και ΜΜΕ)

Εγώ διαφωνώ κάθετα είτε με την αλόγιστη χρήση των λέξεων που κάνουν οι δημοσιογράφοι είτε με την βιαστική και επιπόλαιη ανάλυση των αναρχικών. Θεωρώ ότι σε κάθε περίπτωση συσκοτίζουν την ανάλυση των γεγονότων. Αυτό γίνεται φανερό αν κάνουμε μια ιστορική αναδρομή και δούμε με ποιες περιόδους έχει συνδεθεί κάθε έννοια και τι την διαχωρίζει από τις άλλες. Δηλαδή γιατί μιλάμε για επανάσταση του 1917 στη Ρωσία και για εξέγερση το Δεκέμβρη του ’44 και γιατί άλλες περιπτώσεις τις χαρακτηρίζουμε απλώς ως τεταμένες περιόδους ή κοινωνικές εκρήξεις.

Δεν θα μπω εδώ σε μια ανάλυση και διαχωρισμό του κάθε όρου από τους άλλους, απλώς θέλω να πω ότι στη δική μου ανάλυση δεν υφίσταται κοινωνική εξέγερση το Δεκέμβρη όπως την εννοούν οι αναρχικοί, ούτε εξέγερση γενικά και αόριστα όπως το πρόβαλλαν τα μίντια ούτε εξέγερση με πρωτοστάτη τη νεολαία που ανακάλυψε ο σύριζα. Ούτε φυσικά υπάρχει μοτίβο της εξέγερσης το οποίο συνδέει τα φετινά γεγονότα με τα περσινά. Αντί να κρίνουμε μονάχα με βάση τη μορφή και την εξωτερική έκφραση, δηλαδή τις εικόνες συγκρούσεων με τα ματ και την καταστροφή αυτοκινήτων, η οποία συνδέει τον δεκέμβρη του 08 με άλλες περιόδους της ιστορίας, πρέπει να κρίνουμε με βάσει την εσωτερική δυναμική κάθε κινήματος και των στοιχείων που το αποτελούν. Σε αυτά τα πλαίσια, ο δεκέμβρης αν και μοιάζει εξωτερικά με περιόδους κοινωνικών ανατροπών του λείπουν πολλά στοιχεία για να ταυτιστεί μαζί τους και να σταθεί δίπλα τους. Για αυτό και στη δική μου σκέψη δεν είναι εξέγερση.

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι πραγματικές εξεγέρσεις είναι μακριά…